Essentiële vetzuren
Ons lichaam heeft dagelijks vet nodig. Niet alleen als energiebron, maar ook voor de opname en transport van vitamines, en als bouwstof van hormonen.
Vetzuren zijn te verdelen in:
– Verzadigde vetzuren
– Onverzadigde vetzuren.
Onverzadigde vetzuren zijn weer te verdelen in:
–Enkelvoudig onverzadigde vetzuren (Omega-9)
–Meervoudig onverzadigde vetzuren (Omega-3 / Omega 6)
Ons lichaam kan zelf diverse vetzuurketens samenstellen uit de voeding.
Bij meervoudig onverzadigde vetzuren lukt dat echter niet terwijl het lichaam deze wel nodig heeft. Dit zijn de omega-3 en omega-6 vetzuren die daarom ook wel essentiële vetzuren genoemd.
De belangrijkste vetzuren zijn:
– Eicosapentaeenzuur (EPA)
– Docosahexaeenzuur (DHA)
– Alfa-linoleenzuur (ALA)
De voeding van de koe en onze gezondheid
Om te voorzien in de behoefte aan omega-3 vetzuren wordt er vaak gedacht aan voedingssupplementen of (vette) vis.
De bron van omega-3 is echter niet zozeer de vis zelf, maar heeft te maken met het voedsel van de vis.
Omega-3 vetzuren worden gevormd door groene planten onder invloed van zonlicht. In het water zijn dat voornamelijk de algen.
Algen zijn in een bepaald opzicht te vergelijken met grassen.
Ook grassen en groene kruiden zijn een belangrijke bron van meervoudig onverzadigde vetzuren.
Maar niet alleen de hoeveelheid, ook de verhouding het aandeel omega-3 ten opzichte van omega-6 is belangrijk.
Wanneer het voedsel van een koe hoofdzakelijk uit vers (geweid) gras bestaat geeft dat een gunstige (nauwe) verhouding.
Wanneer het rantsoen een groter aandeel mais, graan of andere zetmeel achtige producten bevat, zal het aandeel omega-3 snel kleiner worden ten opzichte van omega 6.
De rol van de koe in onze voedselvoorziening
Koeien zijn echte planteneters. Hun verteringssysteem is gespecialiseerd in het verteren van stevige plantencellen. Daarvoor heeft een koe een heel ander spijsverteringsstelsel dan bijvoorbeeld de mens. Zo heeft een koe maar liefst vier magen. De eerste drie van die magen doen het voorwerk. Pas in de vierde maag wordt het voedsel echt verteerd.
- De pens
De eerste maag is de pens. Deze is het grootst, er kan wel 120 liter in. De koe slikt het gras bijna zonder kauwen door. De pens is constant in beweging waardoor het voedsel gemengd wordt met enzymen uit speeksel en de bacteriën in het pens vocht. Hier begint de fermentatie van het voedsel. Wanneer de pens ‘vol gevreten’ is gaat de koe op zijn gemak liggen herkauwen. Daarbij worden kleine hoeveelheden voedsel uit de pens opgeboerd en door te kauwen zorgvuldig fijngemalen.
- De netmaag
Na het herkauwen komt het voedsel in de netmaag terecht. Deze maag scheidt de grove van de fijne delen. Het voedsel dat fijn genoeg is voor verdere vertering gaat door naar de boekmaag.
- De boekmaag
De derde maag is de boekmaag. De binnenkant van de maak lijkt op een opengeslagen boek waardoor de maagwand een enorme oppervlakte krijgt. De koe haalt hier het vocht en mineralen uit het voedsel.
- De lebmaag
De laatste maag is de lebmaag. Deze maag lijkt het meeste op de maag van een mens. Hier wordt het voedsel verteerd in heel zuur maagsap. Daarna gaat het voedsel door naar de darmen waar de voedingsstoffen verder afgebroken worden en de aminozuren en water geabsorbeerd kunnen worden.